مدت زمانی است که شاهد دگرگونی مدل کسب و کارها و خدمات با بکارگیری فناوری های ساختارشکن و تحول آفرین هستیم و سالهاست هوش مصنوعی به عنوان یکی از مطرح ترین فناوری های دنیا است. اما سرعت رشد و کاربرد هوش مصنوعی مولد چندین برابر سایر فناوریهاست؛ در این نوشتار چیستی و چرایی آن به صورت اجمالی مطرح شده و امید است مفید واقع گردد.
مدیران و تصمیمسازان می بایست برای بقا و توسعه کسب و کار خود نه تنها چشم انداز بکارگیری هوش مصنوعی داشته باشند بلکه برای تبدیل چشم انداز به ارزش(Vision into Value)، برنامه تدوین کنند.
مدل‌های سنتی هوش مصنوعی بر تجزیه و تحلیل یا تفسیر داده‌ها تمرکز می‌کنند؛ تمایز هوش مصنوعی مولد در ایجاد محتوای جدید و دقیق است. در صورتیکه کلان داده هایی با داده های صحیح و دقیق وجود داشته باشد، مدل های هوش مصنوعی مولد، الگو و ساختار داده ها را یاد می گیرد و می تواند داده هایی تولید کند که بسیار شبیه داده های واقعی هستند. این شیوه عملکرد موجب ایجاد آثار بدیع و خلاقانه ای درشاخه های مختلف شده است.
هوش مصنوعی مولد یکی از زیرمجموعه های هوش مصنوعی و ذیل شبکه های عصبی و نوعی از یادگیری عمیق است. VAE و GAN دو مدل مولد شاخص هوش مصنوعی مولد هستند که اولی شناخت و تولید داده را براساس رمزگذاری خودکار و دومی از طریق شبکه های متخاصم انجام می دهند. طبق پیش بینی گارتنر تا چند سال آینده، بخش قابل توجهی از داده ها توسط هوش مصنوعی مولد تولید خواهند شد.
محققین روش یادگیری هوش مصنوعی مولد را به جهت یادگیری و تحلیل ریشه ای و دقیق به "شیرجه عمیق" تعبیر می کنند. در اقتصاد و بانکداری و سایر صنایع، تحلیل احتمالی مخاطرات مالی یا شناخت دقیق الگوهای بازار بسیار در اخذ تصمیم گیری ها اهمیت دارد که با بکارگیری سیستم هایی که از این فناوری استفاده می کنند، پیشی می گیرد.
جاییکه بررسی دقیق و موشکافانه و تولید داده و بکارگیری آن مطرح است، هوش مصنوعی مولد، راهگشاست. به عنوان نمونه سناریونویسی برای تشخیص نوسانات ارزی و رکود و تورم، تولید گزارشات برای جذب سرمایه گذار و دعوت به مشارکت، تولید و اصلاح کد نویسی، بهبود مدیریت عملکرد از نمونه کاربردهای آن می باشد.
هوش مصنوعی مولد سرعت و کیفیت خدمات سلف سرویس را ارتقاء می دهد. در سالهای اخیر ارائه خدمات اغلب سازمان ها و کسب و کارها از راه دور امکانپذیر شده است؛ به دلیل حذف یا کمرنگ شدن کاربران در اینگونه خدمات، پشتیبانی و پاسخگویی سیستمی اهمیت و جایگاه خاصی دارد. هوش مصنوعی مولد با بررسی و تولید داده های جدید به ارتقاء پشتیبانی و پاسخگویی کمک می کند.
این فناوری با قدرت یادگیری دقیق و تولید دادههای جدید در صنایع مختلف فنی، پزشکی(سلامت)، هنری، ادبی، رسانه و سایر صنایع، میتوان گفت که خود تحول دیجیتال را نیز متحول نموده است.
در ادامه و تکمیل مطالب فوق، برخی مورد کاربردهای هوش مصنوعی مولد در صنایع از جمله بانکداری عبارتند از:
- هوش مصنوعی مولد و تدوین سناریوهای فرضی (Economic Scenarios)
- هوش مصنوعی مولد و بهبود عملکرد (Performance Management)
- هوش مصنوعی مولد و خلق مجدد مدل های عملیاتی (Vision to Value)
- هوش مصنوعی مولد و خدمات سلف سرویس (Customer Self-Service)
- هوش مصنوعی مولد و تولید پیچ بوک (Pitch book)
- هوش مصنوعی مولد و انطباق (Compliance)
- هوش مصنوعی مولد و کشف تقلب (Fraud Prevention)
رهبران بیگ تک های دنیا، در پی توسعه و بکارگیری ابزارهای هوش مصنوعی مولد در حوزه LLM ها هستند. به دنبال نسخههای مختلف GPT شرکت اپن ای آی و Gemini شرکت گوگل، ایلان ماسک در حال توسعه محصول گراک(Grok) است و مارک زاکربرگ در شرکت متا، محصول لاما(Llama) را توسعه می دهد.
موسسه جهانی مک‌کینزی تخمین می‌زند که در میان صنایع در سطح جهان، هوش مصنوعی مولد می‌تواند سالانه معادل 2.6 تریلیون تا 4.4 تریلیون دلار به ارزش سالانه در 63 مورد کاربرد بیافزاید. در نمودار زیر پتانسیل خلق ارزش را در شاخه های مختلف ملاحظه میفرمایید.
لذا می بایست رهبران کسب و کار با همکاران محقق و تحلیلگر این زمینه، تعامل بیشتری داشته باشند و به ترکیب استخدام استعدادها و آموزش سرمایه های انسانی خود توجه ویژه کنند. شرکت فرآگاه در طی این مسیر همراه و یار رهبران می باشد.
دکتر نجمه نوذر
مدیرعامل شرکت فرآگاه